Julien Courcier Cortegoso
Alice Ball
24 de xullo de 1892 - 31 de decembro de 1916
Nada en Seattle, no estado de Washington, Alice Augusta Ball foi unha química extraordinaria que, a pesar dunha vida curta e das múltiples barreiras sociais e raciais do seu tempo, conseguiu revolucionar o tratamento da lepra grazas á súa capacidade investigadora, á súa intelixencia brillante e ao seu compromiso coa ciencia.
Descendente dunha familia culta e activa, o seu avó foi un fotógrafo recoñecido e o seu pai, tamén fotógrafo, un activista comprometido coa defensa dos dereitos das persoas afroamericanas. O ambiente familiar fomentou nela un interese temperán pola ciencia e pola investigación.
Alice Ball destacou dende moi nova polos seus resultados académicos. Estudou química farmacéutica e farmacoloxía na Universidade de Washington, e posteriormente foi admitida na Universidade de Hawai‘i, onde se convertería na primeira muller e, tamén, na primeira persoa afroamericana en obter un mestrado e en ensinar como profesora de química.
Alice Augusta Ball
Foi precisamente durante o seu traballo de investigación en Hawai‘i cando Ball fixo a súa achega máis notable. Naqueles anos, a lepra —tamén coñecida como enfermidade de Hansen— era unha enfermidade estigmatizada e sen cura coñecida. Os pacientes eran normalmente confinados en colonias illadas, coma a de Kalaupapa, na illa de Moloka‘i, sen esperanza nin tratamento efectivo.
O aceite de chaulmoogra, extraído dunha árbore asiática, utilizábase desde había séculos con certo éxito, pero era extremadamente difícil de administrar debido á súa consistencia viscosa e aos seus efectos secundarios. Alice Ball logrou o que outros científicos non conseguiran: illar os ésteres etílicos activos do aceite e facer que fosen solubles en auga. Deste xeito, puideron ser inxectados directamente no corpo humano, transformando completamente o tratamento da lepra.
Este método, coñecido como o método Ball, converteuse no tratamento máis eficaz contra a lepra durante décadas, ata a aparición dos antibióticos modernos. Foi unha revolución médica silenciosa, liderada por unha muller nova, negra e científica nun contexto dominado por homes brancos e por unha ciencia que invisibilizaba ás minorías.
Porén, o recoñecemento non chegou de inmediato. Alice Ball morreu en 1916 con tan só 24 anos, probablemente a causa dunha intoxicación por gases durante un experimento, aínda que as causas exactas nunca se esclareceron. Tras o seu falecemento, outros científicos continuaron empregando a súa fórmula sen mencionarlle o debido crédito, chegando incluso a atribuírse o descubrimento.
Durante moito tempo, a súa figura permaneceu esquecida, invisibilizada pola historia oficial da ciencia. Foi só grazas ao traballo posterior de investigadoras e historiadoras que o seu nome volveu ocupar o lugar que merecía. No 2000, a Universidade de Hawai‘i dedicoulle unha placa no campus e declarou o 29 de febreiro como o Día de Alice Ball.
A súa historia é a dunha muller que, con ciencia e determinación, logrou mellorar as vidas de milleiros de persoas. Unha mente brillante que non só desafiou os límites impostos polo seu xénero, senón tamén pola súa raza e pola súa idade.
Alice Ball é hoxe lembrada como unha pioneira esquecida da medicina moderna. A súa vida curta pero impactante é un recordatorio poderoso do que pode conseguirse cando o saber se pon ao servizo da humanidade, e tamén de cantas outras figuras como ela seguen agardando a ser recoñecidas.